Uluslararası Tüketiciyi Koruma ve Uygulama Ağı tarafından yapılan araştırma internetten alışverişteki karanlık oyunu ortaya çıkardı. Buna göre, e-ticaret sitelerinden bazıları tüketicileri pahalı ürünleri almaya zorluyor. ‘Karanlık tasarım’ olarak bilinen tasarımı kullanan sitelere karşı tüketicilerin dikkatli olmaları konusunda uyarı yapıldı.
Türkiye gazetesinde yer alan habere göre, taranan sitelerin ve mobil uygulamaların yüzde 75,7’sinin en az bir, yüzde 66,8’inin ise iki veya daha fazla karanlık ticari tasarım kullandığı tespit edildi. Türkiye’de yapılan çalışmaya göre ise yüzde 30,6’sında en az bir, yüzde 20,2’sinde ise iki veya daha fazla karanlık ticari tasarım kullanıldığı belirlendi.
GERİ SAYIM SAYACI İŞLETİLEN ÜRÜNLERE DİKKAT
Karanlık tasarımlar, çoğunlukla çevrimiçi kullanıcı arayüzlerinde bulunan ve tüketicileri genellikle çıkarlarına en uygun olmayan seçimleri yapmaya yönlendiren, aldatan, zorlayan veya manipüle eden uygulamalar olarak tanımlanıyor. ICPEN raporu, potansiyel olarak tüketicinin abonelik hizmetinin otomatik olarak yenilenmesini kapatamaması gibi sinsi uygulamalar (sneaking) ve sağlayıcı açısından avantajlı bir aboneliğin daha ön plana çıkarılması gibi arayüz müdahaleleriyle özellikle tarama sırasında sıklıkla karşılaşıldığını ortaya çıkardı.
Raporda vatandaşı pahalı ürüne yönlendiren uygulamalara örnekler de verildi. Buna göre, ürün stok adedi veren veya indirimli sattıklarını iddia ettikleri ürünler için geri sayım sayacı işleten yani ‘indirim için son 1 saat’ diyerek geri sayım yaptıran siteler, vatandaşın fiyat inceleme muhakemesini ortadan kaldırmayı hedefliyor. Böylece tüketici, fiyatı kontrol etmeden ürün tükeneceği ya da indirimden faydalanamayacağı kaygısıyla pahalı ürün satın alabiliyor.
